Nếu muốn tìm hiểu về tình yêu, tri thức, tấm lòng của con người Việt Nam thì không thể nào không tìm hiểu về ca dao yêu nước của Việt Nam mà có thể hiểu hết được hết các khía cạnh trong đời sống của người Việt.
Lòng yêu nước của người Việt qua khúc ca dao
Có thể nói, ca dao thể hiện hầu như tất cả các khía cạnh đời sống của người dân Việt Nam. Hầu như không có khía cạnh nào mà ca dao không nói đến. Nào là tình yêu lứa đôi, tình cảm gia đình, tình yêu quê hương đất nước, làng mạc xóm thôn; nào là thiên nhiên, khí tượng, thời tiết; nào là sản vật, danh lam thắng cảnh, lịch sử; nào là anh hùng dân tộc; nào là cổ tích;… Đã vậy lại còn nói rất ý nhị, duyên dáng nhưng cũng rất thẳng thừng, bộc trực như tính cách của người Việt Nam.
Người Việt Nam hiền lành, chịu thương chịu khó, yêu thương đồng bào, yêu non yêu nước, dịu dàng, nhân ái. Người Việt mình, với tôn chỉ “một điều nhịn, chín điều lành” nên khi có chuyện gì không vừa lòng, họ thường tặc lưỡi cho qua. Nhưng đừng vì vậy mà lại nghĩ rằng cái dân tộc nhỏ bé kia, cái dân tộc da vàng, dáng người mảnh khảnh, cái dân tộc suốt ngày có chuyện gì cũng thôi “chuyện nhỏ như con thỏ, cho qua được thì cho qua” đó dễ dàng bị ức hiếp. Đừng vì vậy mà có âm mưu đến cướp đất nước của họ.
Người Việt đó, cái dân tộc đó sẵn sàng nhường bữa cơm của mình cho đồng bào, nhường chiếc áo mỏng dính của mình cho đồng bào, sẵn sàng cõng bạn vượt đường xa đi học, cái dân tộc Việt Nam kỳ lạ ấy sẵn sàng vì những điều không phải của mình mà hy sinh bản thân. Cái dân tộc mà sẵn sàng nằm xuống để đời sau được đứng vững. Cái dân tộc mà ăn lương khô pha nước suốt đoạn trường chiến đấu chống giặc cứu nước cũng chỉ để những thế hệ mai sau có cơm ngon canh ngọt.
Người Việt Nam, một dân tộc lạ lùng. Một dân tộc hiên ngang, bất khuất, anh dũng, mưu trí, một dân tộc luôn yêu mến và tự hào về dòng dõi của mình. Họ gan góc hiên ngang, anh dũng đứng lên bảo vệ bờ cõi nước nhà khi có bọn giặc lăm le xâm lược đất nước.
Có lẽ họ tự hào vì mình là con rồng cháu tiên, nước Việt Nam xưa nay bao đời được xây dựng và giữ gìn bởi những bậc thánh nhân. Có lẽ vậy. Có lẽ họ có lòng tự tôn dân tộc cao ngút ngàn nên họ tuyệt nhiên không cho bất kỳ ai, bất kỳ kẻ nào làm ảnh hưởng đến hai chữ thiêng liêng mà suốt đời họ mang nặng: VIỆT NAM!
Đọc ca dao ta như nghe người nước mình thổ lộ, bày tỏ tâm sự, như tiếng của người vợ đêm đêm nỉ non nhớ chồng, như tiếng người con gái mắng yêu người trong lòng, như tiếng của các bà các mẹ trông chờ những người con ở sa trường, như tiếng trẻ thơ nhớ mẹ mong cha.
Các bài ca dao yêu nước của Việt Nam
Vỗ về ca dao xin được chép lại một vài bài ca dao yêu nước của dân tộc Việt Nam, những bài ca dao nói về lịch sử, tình yêu quê hương, đất nước của nhân dân ta cho các bạn cùng đọc.
Ca dao Giỗ tổ Hùng Vương & Phù Đổng Thiên Vương
Ai về Phú Thọ cùng ta
Vui ngày giỗ Tổ (*) tháng ba mùng mười
Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày giỗ tổ mùng mười tháng ba.
Nhớ xưa đương thuở triều Hùng
Vũ Ninh nổi đám bụi hồng nẻo xa.
Trời thương Bách Việt sơn hà
Trong nơi thảo mãng nẩy ra kỳ tài
Lên ba đáng tuổi anh tài
Roi ngà, ngựa sắt ra oai trận tiền
Một phen khói lửa dẹp yên
Sóc Sơn nhẹ gót thần tiên lên trời (**).
(*) Giỗ Tổ Hùng Vương
(**) Đoạn này nói về Thánh Gióng – Phù Đổng Thiên Vương, hay còn được gọi là Xung Thiên Thần Vương (danh xưng này do Lý Thái Tổ phong).
Ca dao về bà Triệu Thị Trinh
Ru con con ngủ ngon lành
Để mẹ gánh nước rửa bành ông voi
Muốn coi lên núi mà coi
Coi bà quản tượng cưỡi voi bành vàng (***).
(***) Đây là bài ca dao ca ngợi bà Triệu Thị Trinh khởi nghĩa chống quân Ngô xâm lược năm 248. Có bản chép rằng:
Ru con con ngủ ngon lành
Để mẹ gánh nước rửa bành ông voi
Muốn coi lên núi mà coi
Coi bà Triệu tướng cưỡi voi, đánh cồng
Túi gấm cho lẫn túi hồng
Têm trầu cánh kiến cho chồng trẩy quân.
Các bài ca dao yêu nước nói về chiến công chống giặc ngoại xâm của dân tộc Việt Nam
Ai về đến huyện Đông Anh
Ghé thăm phong cảnh Loa Thành Thục Vương.
*
Sa Nam trên chợ dưới đò
Nơi đây Hắc Đế kéo cờ dụng binh.
*
Bạch Đằng giang là sông cửa ải
Tổng Hà Nam là bãi chiến trường.
*
Trên trời có ông sao Tua
Ba làng Trà Lũ có vua Ba Vành (****).
Trên trời có ông sao Tua
Ở làng Nguyệt Giám có vua Ba Vành
Phương Đông quật lũ hùng tinh
Làm cho bảy viện tan tành ra tro.
(****) Ba làng Trà Lũ: Trà Trung, Trà Bắc, Trà Đoài.
Xem thêm:
Đồ ăn Việt qua mấy khúc ca dao