Tình cảm vợ chồng được nhắc đến nhiều trong thơ ca, văn học, trong bài ca, câu hát. Và trong các tác phẩm văn học dân gian cũng còn lưu truyền lại rất nhiều những bài ca dao nói về tình cảm vợ chồng. Và vì là tác phẩm văn học dân gian nên không thể tránh khỏi những dị bản. Vỗ về ca dao xin giới thiệu đến quý bạn đọc một vài câu nói về vợ chồng, được dẫn theo tập sách Tục ngữ phong dao của Ôn Như Nguyễn Văn Ngọc và Tục ngữ ca dao Việt Nam của Mã Giang Lân.
Tình yêu người vợ dành cho chồng từ bao đời nay dường như chưa hề thay đổi. Dẫu biết rằng ai cũng yêu thích cái đẹp. Những chàng trai tài tử, phong lưu, hào hoa, nho nhã ai cũng chuộng nhìn. Nhưng người phụ nữ Việt Nam với tấm lòng sắt son chung thuỷ tuyệt nhiên chẳng quan tâm đến những vẻ đẹp hào hoa ấy. Có chăng cái liếc mắt nhìn ngang qua một anh chàng phong lưu nào đó không phải vì anh ta điển trai, mà là vì nghĩ đến cảnh “chồng ta áo rách” cho nên “ta thương” chăng? Vì thế mà dân gian ta mới có câu:
Chồng ta áo rách, ta thương,
Chồng người áo gấm xông hương, mặc người.
Rồi trong cuộc sống vợ chồng, âu cũng không thể tránh khỏi xích mích, cãi vã. Đũa muỗng va nhau, răng cắn trúng môi. Nhưng làm sao mới giữ được tình
cảm vợ chồng không bị sứt mẻ? Thì chắc phải là:
Chồng giận, thì vợ làm lành,
Miệng cười hớn hở rằng: Anh giận gì?
Hay:
Chồng giận, thì vợ bớt lời,
Cơm sôi nhỏ lửa, một đời không khê.
Nỗi lo cảnh mẹ chồng nàng dâu là nỗi lo của những người con gái khi đi lấy chồng. Nhưng phụ nữ Việt Nam ta không sợ cảnh mẹ chồng đay nghiến, nặng nhẹ. Phụ nữ nước Nam ta chỉ sợ chồng không thương, không lo cho vợ con, chứ mẹ chồng mà có dữ có khó thì cũng:
Chồng dữ thì em mới lo,
Mẹ chồng mà dữ, giết trâu ăn mừng.
*
Chồng dữ, thì em mới lo,
Mẹ chồng mà dữ, mổ bò ăn khao.
Hay như việc trông mong, hy vọng và đặt niềm tin, sự kỳ vọng của mình vào bạn đời để chờ một ngày được ấm êm, no đủ:
Chồng khôn, vợ được đi hài,
Vợ khôn, chồng được nhiều bài cậy trông.
Có lẽ, từ xa xưa ông bà ta cũng rất thoải mái về khoảng cách tuổi tác trong tình yêu. Điển hình như trong câu ca dao dưới đây, chúng ta cũng thấy được sự tác hợp và chúc phúc cho những lứa đôi yêu nhau có tuổi tác chênh lệch. Rõ ràng trong tình yêu thì chỉ cần có tình yêu, chỉ cần yêu nhau chân thật là đủ.
Chồng già vợ trẻ, là tiên,
Vợ già, chồng trẻ là duyên nợ nần.
Và song song đó, người xưa cũng khuyên lơn chúng ta cách sống, cách đối đãi với người bạn đời, người đầu ấp tay gối với mình. Hãy nhớ, “vợ chồng là nghĩa tao khang”, “vợ chồng là nghĩa già đời”, vợ chồng là tình nghĩa phu thê, cái nghĩa cái tình ăn đời ở kiếp với nhau. Vậy thì “chớ nghĩ những lời thiệt hơn” mà làm gì. Vợ chồng sống với nhau thuận hoà, thì nhà cửa mới yên vui. Vợ chồng hoà thuận thì con cái mới nên thân, nên người, nhà cửa mới ấm no, hoà thuận.
Vợ chồng là nghĩa tao khang,
Chồng hoà, vợ thuận nhà thường yên vui.
Sinh con mới ra thân người,
Làm ăn thịnh vượng đời đời ấm no.
*
Vợ chồng là nghĩa già đời,
Ai ơi, chớ nghĩ những lời thiệt hơn.
Như vậy chúng ta cũng thấy được rằng, qua những câu ca dao trên ông bà ta từ đời xưa đã rất văn minh, rất tiến bộ trong đời sống vợ chồng. Những câu ca dao, những bài học kinh nghiệm truyền lại từ bao đời đến nay vẫn đúng. Vợ chồng sống với nhau, chỉ yêu thôi chưa đủ, còn phải chân thành, còn phải nhường nhịn, còn phải kính trọng nhau. Đúng thật vậy, chỉ yêu thôi thì chưa đủ, mà còn phải vì người bạn đời của mình mà phấn đấu, vì người mình yêu thương mà không dễ gì nói lời cay nghiệt. Và còn vì những đứa con – sợi dây gắn kết thiêng liêng giữa hai người, là sự hoà hợp cả thể xác lẫn tinh thần của cả vợ và chồng mà sửa sai, mà thay đổi để cửa nhà luôn ấm êm, hạnh phúc.
– Chồng tới vợ lui, chồng hoà vợ thuận –
Dưới đây là một vài câu ca dao nói về vợ chồng. Mời các bạn đọc thêm:
– Xấu xa cũng thể chồng ta
Dù cho tốt đẹp cũng ra chồng người.
– Vợ chồng như đôi cu cu
Chồng thì đi trước, vợ gù gù theo sau.
– Cái bống cõng chồng đi chơi
Đi đến chỗ lội đánh rơi mất chồng
Chú lái ơi, cho tôi mượn cỗ gàu sòng
Tôi tát nước cạn cho chồng tôi lên.
– Râu tôm nấu với ruột bầu
Chồng chan, vợ húp gật đầu khen ngon.
– Đói no một vợ một chồng
Một niêu cơm tấm, dầu lòng ăn chơi.
– Làm trai lấy được vợ hiền,
Bằng cầm đồng tiền mua được miếng ngon.
Làm gái lấy được chồng khôn,
Cầm bằng cá vượt Vũ Môn hoá rồng.
– Qua đồng ghé nón thăm đồng
Đồng bao nhiêu lúa thương chồng bấy nhiêu.
– Chim quyên ăn trái nhãn lồng
Thia lia quen chậu, vợ chồng quen hơi.
– Đôi ta lấm tấm hoa nhài,
Chồng đây, vợ đấy kém ai trên đời.
Muốn cho gần chợ ta chơi,
Gần sông tắm mát, gần nơi đi về.
– Cơm trắng ăn với chả chim,
Chồng đẹp, vợ đẹp những nhìn mà no.
– Đi đâu cho thiếp đi cùng
Đói no thiếp chịu, lạnh lùng thiếp cam.
– Tay nâng khăn gói sang sông
Mồ hôi ướt đẫm, thương chồng phải theo.
– Đốn cây ai nỡ dứt chồi,
Đạo chồng, nghĩa vợ giận rồi lại thương.
– Dẫu rằng da trắng, tóc mây
Đẹp thì đẹp vậy, dạ này không ưa.
Vợ ta dù có quê mùa,
Thì ta vẫn cứ sớm trưa vui cùng.
– Một thuyền, một bến, một dây,
Ngọt bùi ta hưởng, đắng cay vui cùng.
– Không thiêng cũng thể bụt nhà,
Dầu khôn dầu dại cũng là chồng em.
Vỗ về ca dao